به نقل از «تسنیم»

چگونه برنامه تلویزیونی از کلیشه و تکرار فرار کند؟

تاریخ انتشار: ۱۵ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۴۴۱۸۵

باید بیاموزیم که برنامه‌سازی فقط به زرق و برق نیست؛ با ظاهری ساده، حرف‌هایی بدون تکلف و حتی بدون مجری می‌توان مخاطب را با برنامه همراه کرد. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تماشای برنامه‌ای همچون «با حسین حرف بزن» نکته‌ای مهم را به ذهن متبادر می‌کند، چطور می‌توان به تکرار نیفتاد؟ حتماً در وهله اول طراوت و اصالتِ برنامه باید حفظ شود؛ همان نکته‌ای که به وضوح در سوژه‌ به ظاهر ساده هشت ساله برنامه مذهبی شبکه نسیم، دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برنامه‌ای که ساختار مشخصی دارد و بدون ادعایِ جریان‌سازی در فضای‌مجازی، به عنوان یک برنامه گفت‌وگومحور و به تعبیر بهتر سخن‌محور با تغییراتِ شکلی به حیات خودش ادامه می‌دهد و همچنان مخاطبانش را نیز دارد. اما بعضاً برنامه‌هایی را شاهدیم که ادعایِ جریان‌سازی در فضای‌مجازی و در پی شکافتن سقف فلک و انداختن طرحی نو هستند و از حفظ اصالت و ساختار برنامه خبری نیست.  

برنامه‌سازی هم همچون سریال‌سازی از فقدانِ پژوهش و تحقیق رنج می‌برد اما شاید در وهله اول همین نکته به تکرار نیفتادن و حفظ ساختار و اصالت در برنامه‌های چند فصله از اهمیت بسزایی برخوردار باشد. چرا که بعضاً می‌بینیم سوژه‌ها و پرداخت‌های بسیاری از برنامه‌ها به کلیشه رفته و بعضاً تکراری شده‌اند.

در حوزه ساختار و تکنیک رویه برنامه‌سازی کاملا مقلدانه پیش می‌رود و در این میدان کسی به فکر خلاقیت و نوآوری نیست. بزرگترین مشکلی که در برنامه‌سازی شاهدیم فقدان توجه به چرایی المان‌های برنامه‌سازی است. در واقع بیشتر از توجه به چرایی، به چگونگی توجه می‌کنیم. اگر ذوق‌زده، مقلّدانه، بدون زیرساخت معنادار، معنایی و فلسفی برنامه‌ای تولید شود یا در واقع آن برنامه‌سازی از فقدان توجه به چرایی رنج ببرد، برنامه هیچ حسّ تأثیرگذاری به مخاطب القاء نخواهد کرد.

شاید نکته دیگری که باید به آن توجه کرد تنوع و استفاده از اتفاقات بی‌تکلف در برنامه‌سازی است. همان نکته‌ای که مخاطب را با برنامه «با حسین حرف بزن» همراه کرده است؛ تنوع مهمانان و در نتیجه شیوه‌ها و تجربه‌های متفاوت آنان در ابراز ارادت به ساحت حضرت امام حسین (ع) و شهدای کربلا. در هر قسمت از این برنامه، میهمانان در جایگاه‌های اجتماعی متنوع و مشاغل مختلف حرف‌های بی‌تکلف و احساس درونی خود را بی‌واسطه و بدون حضور مجری خطاب به حضرت سیدالشهدا (ع) بیان می‌کنند.

این تنوع آن هم در بازه زمانی هشت ساله بیش از هرچیز یادآور گستره وسیع ارادت ایرانیان به امام حسین (ع) و واقعه عاشورا است. این همان فرایندی است که مخاطبان را نیز به تأمل وا می‌دارد که اگر آنها نیز در این جایگاه قرار داشتند چه می‌گفتند و چه خواسته‌هایی را مطرح می‌کردند.

در نهایت شاهد روایت قصه ارادت به سالار شهیدان از  ذهن و زبان صدها نفریم که هریک  از نگاه خود از این دلدادگی می‌گویند که گفته‌اند «یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب/ کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است». به این ترتیب فرایند همدلی مخاطب با یک برنامه مناسبتی شکل می‌گیرد که می‌تواند یکی از اهداف اصلی برنامه‌سازان باشد.

میهمانان نه در گفت‌و‌گو با مجری، که چشم در چشم دوربین سفره دل می‌گشایند و از ناگفته‌ها می‌گوید. مجری در این برنامه حضور فیزیکی ندارد و این خود مجال بیشتر و بهتری برای مهمانان فراهم می‌کند که بدون نگرانی از قرار گرفتن در محضورات معمول برنامه‌های گفت‌و‌گو محور آن چه در دل دارد بیان کند.

«با حسین (ع) حرف بزن» در واقع برنامه‌ای با ساختار مشخص است که نه ادعای جریان‌سازی در فضای مجازی را دارد و نه  در پی شکافتن سقف فلک و انداختن طرحی نو در آن است؛ با این حال به عنوان یک برنامه گفت‌و‌گو محور و به تعبیر بهتر سخن‌محور، با سوژه‌ای به ظاهر ساده توانسته طراوت خود را حفظ کرده و به ورطه تکرار نیفتد؛ گواه این که هشت سال با حفظ ساختار کلی و البته تغییرات شکلی به حیات خود ادامه داده است و همچنان نیز مخاطبان خاص خودش را دارد.

تلویزیون چطور چهره‌های محبوب را برگرداند؟/ تکلیفِ سریال جدید مهران مهام روشن شدماجرایِ سوغاتی دادنِ‌ یک برنامه تلویزیونی به مخاطبانش چیست؟برنامه‌هایی که بسیج صدا و سیما در دستور کار دارد/ از برررسی ایده‌ها برای سریال‌سازی تا پخشِ تیزر کتاب مادر شهید ژاپنینگاهی به سریال تازه تلویزیون؛ رازهایی که ناتمام‌اندتأثیرسنجی و ذائقه‌سنجی حلقه مفقوده ساخت برنامه‌های تلویزیونی

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: مجریان تلویزیون برنامه های تلویزیونی شبکه نسیم رسانه ملی تلویزیون مجریان تلویزیون برنامه های تلویزیونی شبکه نسیم رسانه ملی تلویزیون برنامه سازی برنامه ای یک برنامه برنامه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۴۴۱۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از فیلم‌سازی «بدون دیالوگ» تا خندیدن به «قضاوت»

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، هفتمین جلسه فصل نهم پاتوق فیلم کوتاه با همکاری موسسه فرهنگی، تبلیغاتی بهمن سبز-پخش رویش، یکشنبه‌ ۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در پردیس سینمایی بهمن برگزار شد.

در این جلسه ۴ فیلم کوتاه «شیوع» به کارگردانی میثم مرادی، «زخم» به کارگردانی سحر نورمنّور، «گرازها» به کارگردانی غلامرضا جعفری و «قضاوت» به کارگردانی آریا گازُر به نمایش درآمدند و سپس محمد علیزاده‌فرد کارگردان سینمای کوتاه به‌‌عنوان کارشناس و محمد صابری به‌عنوان مجری‌کارشناس برنامه به نقد این آثار پرداختند.

فیلم‌سازی بدون دیالوگ؛ ریسک یا فرصت؟

در بخش ابتدایی این نشست، فیلم «شیوع» به کارگردانی میثم مرادی با حضور این کارگردان جوان مورد بررسی قرار گرفت و محمد علیزاده درباره ویژگی «بدون دیالوگ بودن» این فیلم، توضیح داد: خیلی وقت‌ها ساخت فیلم بدون دیالوگ می‌تواند باعث ابهام شود چون شما با طیف مختلفی از مخاطبان روبه‌رو هستید. البته در فیلم‌کوتاه ما با مخاطبان خاص مواجه هستیم؛ افرادی که به شکل خاص سینما را دنبال می‌کنند. در فیلم‌هایی که به سمت این نوع روایت‌ها می‌روند کار سخت می‌شود.

وی ادامه داد: فیلم‌کوتاه «حیوان» ساخته برادران ارک هم تقریبا هیچ دیالوگی ندارد. امسال در جشنواره فیلم کوتاه تهران «ضلعی برای خروج» را هم داشتیم که آن هم دیالوگ نداشت، یک وقت‌هایی روایت این اقتضا را ایجاد می‌کند که فیلم شما دیالوگ نداشته باشد اما یک وقت‌هایی اصرار داریم که فیلم هیچ دیالوگی نداشته باشد. در حالت دوم وقتی فیلم را می‌بینید با خود می‌گویید باید اینجا دیالوگی را می‌شنیدیم.

مرادی هم گفت: زمانی که ایده این فیلم به ذهنم آمد، اینچنین نبود که اصرار داشته باشم تا حتما دیالوگی در آن نباشد بلکه به این فکر می‌کردم که فیلم چه چیزی می‌طلبد. خودم البته این تجربه را دوست داشتم. من خودم را کامل در فرآیند ساخت فیلم‌کوتاه «شیوع» به‌عنوان اولین فیلمم، رها کردم و به این فکر نمی‌کردم که اگر این کار را کنم کسی خوشش می‌آید یا نه.

این کارگردان ادامه داد: «شیوع» چیزی بین فیلم داستانی و تجربی است. برای تک‌تک اتفاقات داخل فیلم دلیل دارم، البته می‌دانم فیلمی موفق است که نیاز به توضیح نداشته باشد، در عین حال به نظرم فیلمی موفق است که بر سرش بحث شود. از این رو معتقدم فیلمی که همه از آن تعریف کنند موفق نیست.

علیزاده‌فرد توضیح داد: این فیلم نه به آن معنا تجربی است، نه داستانی. چون در فیلم تجربی قرار است یک تجربه جدید در روایت یا تکنیک ببینیم اما من در این فیلم تجربه جدیدی در تکنیک و روایت ندیدم و به تصور من «شیوع» یک فیلم داستانی است که اتفاقاً عناصر داستانی در آن نحیف‌تر به کار رفته است. البته این هم یک مدل از فیلمسازی است. من خودم فیلمسازم و می‌دانم که فیلمسازی چقدر سخت است.

فیلمی که هم می‌خنداند و هم حرف دارد

در ادامه نوبت به فیلم‌کوتاه «قضاوت» به کارگردانی آریا گازر رسید که در ابتدا به صورت مختصر به معرفی خود پرداخت و این فیلم را اولین تجربه کارگردانی‌اش معرفی کرد. سپس علیزاده‌فرد گفت: من «قضاوت» را دو سال پیش در جشنواره فیلم کوتاه تهران دیدم که یادم است بسیار مورد استقبال واقع شد. چون «قضاوت» فیلمی بود که موقعیت‌های کمیک آن به‌خوبی درآمده بود.

گازر درباره شکل‌گیری ایده فیلم «قضاوت» توضیح داد: دغدغه «قضاوت» از دوران تحصیل من در هنرستان می‌آید، در آن زمان همیشه وقتی کلاس داشتیم به دفتر مدیر احضار می‌شدیم که او هم مدام حرف می‌زد و ما کلاس را از دست می‌دادیم. همان موقع فیلم‌هایی را می‌دیدیم که یکی بیشتر از دیگری استانداردهای فیلمسازی را نداشتند! زمانی بیشتر متعجب می‌شدم که می‌دیدم اغلب به این فیلم‌ها خوب پرداخته می‌شد و از جشنواره سالانه هنرستان چند جایزه می‌گرفتند.

وی افزود: به این روند فکر می‌کردم که چگونه می‌توان این موقعیت را به نمایش دربیاورم. وقتی فیلم در پردیس ملت اکران شد عده‌ای در مواجهه با سکانس اول می‌گفتند این دیگر چه فیلمی است! اما از جایی به بعد مخاطب به‌یک‌باره غافل‌گیر می‌شد. البته من خیلی از جشنواره‌ها را به واسطه همین امر از دست دادم چون خیلی از جشنواره‌ها حوصله ندارند تا انتها فیلم را ببینند و وقتی ابتدای فیلم را می‌بینند، گمان می‌کنند یک فیلم کلاسی و آماتور است و آن را پس می‌زنند. ریسک دومی که انجام دادم نام این فیلم است که دم‌دستی است و خودم فکر می‌کنم بدترین اسم را انتخاب کرده‌ایم!

در ادامه علیزاده‌فرد درباره ویژگی‌های «قضاوت» گفت: مدل و خلاقیت گاهی در چینش حوادث و گاهی در اجرای فیلم رخ می‌دهد، خلاقیت در اجرای برخی اتفاقات در «قضاوت» ما را یاد کارهای سروش صحت می‌اندازد. با آنکه در روایت «قضاوت» داریم مدل فیلم در فیلم را می‌بینیم که یک مدل تکراری است، ولی این فیلم در چیدمان حوادث متفاوت است و خلاقیت دارد. خیلی‌ها معتقدند در فیلم‌های کمدی آن چیزی که سبب خنده می‌شود شگفت‌زدگی مخاطب است که این اتفاق چندبار در «قضاوت» رخ می‌دهد.

این کارگردان توضیح داد: پس از پایان برخی از فیلم‌های کمدی، شما وقتی با خودت تنها می‌شوی متوجه می‌شوی فیلم گرچه لحظات مفرحی برای تو داشته اما پیامی نداشته است اما ما با «قضاوت» می‌خندیم، شگفت‌زده می‌شویم و در انتها برای ما حرفی برای گفتن دارد. وقتی «قضاوت» را دیدم بیش از اینکه در قصه آن رابطه یک مدیر مدرسه با دانش‌آموز را ببینم رابطه یک مدیر فرهنگی با یک فیلمساز را دیدم.

چالش‌های روایت یک «زخم»

در ادامه پاتوق فیلم‌کوتاه نوبت به «زخم» به کارگردانی سحر نورمنور رسید که کارگردانش در نشست غایب بود. علیزاده‌فرد درباره «زخم» گفت: در این پکیج از فیلم‌ها، من حس متفاوت‌تری نسبت به «زخم» داشتم، این فیلم را قبلا هم دیده بودم و باید بگویم پرداختن به برخی از موضوعات در فرهنگ و جامعه ما کار ساده‌ای نیست و «زخم» و «دابر» فیلم‌هایی هستند که موضوعات سختی دارند.

وی ادامه داد: «زخم» علاوه بر اینکه به مسأله بلوغ یک دختربچه می‌پردازد، موضوع احساس‌برانگیز نبود مادر را هم به تصویر می‌کشد که این امر می‌تواند همدلی مخاطب را به دنبال داشته باشد. ضمن اینکه کارگردانی و نویسندگی آن، کار ساده‌ای نبوده و حتی تدوین آن هم به‌اندازه است. همه این موارد کمک می‌کند تا دنیای فیلم برای ما باورپذیر باشد.

این کارگردان سینمای کوتاه، در ادامه در پاسخ به اظهارنظر یکی از مخاطبان مبنی‌بر اینکه «زخم» تنها در پی این بوده است که اشک مخاطب را دربیاورد، گفت: اینکه بگوییم فیلم می‌خواسته اشک مخاطب را دربیاورد و آن را محل اشکال بدانیم درست نیست، چون ما فیلم می‌سازیم که موضوعی را برای مخاطب باورپذیر کنیم. اگر منطق اتفاقات درون قاب درست نباشد، می‌شود پذیرفت که فیلم به دنبال ترحم مخاطب بوده است. اما در این فیلم این‌چنین نیست، «زخم» به لحاظ منطق روایی به دنبال این نبوده که گریه مخاطب را دربیاورد.

استفاده هنرمندانه «گرازها» از عناصر داخل قاب

فیلم «گرازها» به کارگردانی غلامرضا جعفری هم آخرین فیلم‌کوتاهی بود که در پاتوق هفتم مورد بررسی قرار گرفت اما کارگردانش در نشست حضور نداشت.
علیزاده‌فرد درباره این فیلم گفت: از یک جهت موقعیت «گراز» جذاب است اما یک بدی هم دارد و آن، این است که موضوع بکری ندارد. چون در فیلم کوتاه مهم این است که سوژه‌های بکری داشته باشید. در «گراز» از عناصر داخل قاب به شکل هنرمندانه‌ای بهره گرفته شده اما تکراری بودن سوژه و پایان‌بندی بد به آن ضربه زده است.

وی افزود: پایان باز در فیلم‌سازی به این معنا این نیست که به همه موضوعات پاسخی داده نشود، بلکه به این معناست که تنها یکی دو سوال باقی بماند اما پایان این فیلم اصلا رهاست.

انتهای پیام/